211. "Musiałam umrzeć", czyli takie są warunki islamu

AUTOR:  Marina Achmedowa  

TYTUŁ ORYGINALNY: Дневник смертницы: Хадижа

TŁUMACZ: Aleksandra Stronka   

ROK WYDANIA: 2015

WYDAWNICTWO: Znak   

OPIS

Chadidża dorasta w wiosce na północnym Kaukazie, gdzie świat nie zmienił się od wieków. Dziewczyna uczy się wierności islamskiej tradycji oraz posłuszeństwa woli Allacha, starszych i mężczyzn.

Gdy dorośnie, trafi do miasta rozdzieranego wojną między muzułmańskimi bojownikami i rosyjskimi siłami specjalnymi. Choć delikatna, wrażliwa Chadidża bezustannie dokonuje kolejnych wyborów, tak naprawdę nic od niej nie zależy. Nawet, kiedy pójdzie za głosem serca, trafi wprost do fanatyków usprawiedliwiających nienawiść przemocą i religią.

Podczas podróży do Dagestanu rosyjska reporterka Marina Achmedowa była świadkiem ataku sił specjalnych na kryjówkę muzułmański ekstremistów. Poruszona widokiem obławy i jej ofiar postanowiła napisać posiąść, która odpowie na pytanie, co sprawia, że muzułmańskie kobiety dokonują samobójczych zamachów. [1]

RECENZJA

Islam. Muzułmanie. Świat dla nas bardzo egzotyczny i tajemniczy. Na studiach dość często – głównie ze względu na specjalizację – stykałam się z tymi tematami i powiem szczerze, że nie bardzo za tym przepadałam. Nie rozumiem tej wiary. Nie rozumiem i nie popieram. Nie umiałabym w niej żyć. Może gdybym się w niej wychowała, ale gdyby teraz ktoś mi ją narzucił? Otrząsnęłam się, aż ze strachu. Niestety kobiety w islamie nie istnieją, a jeśli już to tylko do celów prokreacji. 

Chadidża jest główną bohaterką i jednocześnie narratorką całej powieści. Poznajemy ją w wieku trzynastu lat, gdy wprowadza nas w życie swojej rodziny, wioski i świata. Ideologia, którą przedstawia Chadidża jest dla mnie niezrozumiała. Nie umiem jej pojąć i zaakceptować. Bo jak można akceptować, żeby mówić o dziewczynie w wieku dwudziestu dwóch lat, że jest stara?! No na litość boską! Przedmiotowe traktowanie kobiet i uważanie, że są nic nie warte poważnie mnie wystraszyło. Czułam się zakłopotana i czułam wzbierający we mnie gniew. Już na samym początku musiałam sobie powtarzać: spokojnie, nie emocjonuj się. 

Co do samego ułożenia powieści, to jest ona podzielona na trzy części. I tak w pierwszej mamy przedstawione życie dziewczyny na wsi, gdzie życie nie zmieniło się od wieków. Cały czas ludzie mają zaściankowe myślenie, a życie mierzy się za pomocą zachodów słońca. I jak początkowo narracja może denerwować, bo jest pisana językiem trzynastoletniej dziewczyny, gdzie powtórzenie powtórzeniem jest poganiane, tak im dalej w kartki tym lepiej, ale naiwność głównej bohaterki, która spowodowana jest jej wychowaniem po prostu czasami irytuje. Właśnie w tym okresie swojego życia spotyka Machacza, wielką swoją miłość. W drugiej części mamy do czynienia z młodą kobietą, która próbuje dać sobie radę w miejskim świecie. Dla muzułmańskiej dziewczyny nie jest to wcale takie proste. Musi przestrzegać silnie wyznaczonych granic jak nie rozmawiać z chłopakami, bo to może zhańbić jej rodzinę. Im dalej w kartki tym Chadidża dojrzewa, jej wpisy stają się dojrzalsze, ale dalej w nich daje się zauważyć przesiąknięcie zasadami religijnymi oraz wiejskim wychowaniem. Mimo wszystko książkę czyta się szybko i sprawnie, a co najważniejsze z wielkim zainteresowaniem. Jak już nam zdradzono na okładce doskonale wiemy, co stanie się z główną bohaterką. Początkowo sądziłam, że Machacz do tego zmusi dziewczynę, że należy do grupy bardzo radykalnych muzułmanów. Jednak to, co zrobiła autorka wbiło mnie w łóżko. Trzecia część jest najkrótsza. I szczerze powiedziawszy jest najdojrzalsza, ale jednocześnie przesycona religijnością. Chadidża staje tym, kogo nienawidziła w dzieciństwie. Jest to fragment najbardziej dramatyczny, bo nie mamy do czynienia z podlotkiem, a kobietą, która jest zdecydowana na pewne kroki.

Czy Achmedowa odpowiedziała na pytanie: dlaczego muzułmańskie kobiety dokonują samobójczych zamachów? Nie jestem do końca przekonana. Zachowaniem Chadidży kierowała chęć życia wiecznego u boku najbliższych osób, które już umarły. Jednak takich jak ona było więcej, a sprytni ludzie doskonale wykorzystali jej załamanie. Myślę, że główną motywacją są właśnie bardzo ogromne straty, z którymi te kobiety nie mogą sobie poradzić, a następnie powoływanie się na wolę Najwyższego.

Powieść Mariny Achmedowej jest oparta na faktach, których była świadkiem. Zapewnia nas, że opisuje tylko to, czego była świadkiem na własne oczy. Oddała dobrze wszystko, co działo się na północnym Kaukazie. Książkę czyta się szybko i sprawnie. Nie zajęła mi ona dużo czasu. Przede wszystkim jest wciągająca. Nie dam jej jednak maksymalnej oceny, bo nie zmieniła mojego światopoglądu, a wręcz przeciwnie tylko mnie w nim utwierdziła. I co te studia ze mną zrobiły?

"Kiedy się kogoś nie widzi, prędko się o nim zapomina." ~ Marina Achmedowa, Musiałam umrzeć, Kraków 2015, str. 112.

OCENA: 7/10

[1] Opis pochodzi z okładki książki

Z uwagi na ukończone studia uważam, że ta książka dla mnie okazała się ważna. Szkoda, że w domu przeczytam ją tylko ja, bo jest to powieść warta poświęconego jej czasu.